Precies! verbindt en versterkt
We hebben er allemaal mee te maken: verstopping in de (spoed)zorg voor thuiswonende ouderen en de schrijnende situaties die dit met zich meebrengt. Daarom hebben bijna 30 organisaties, gemeenten en verzekeraars in Zuidoost-Brabant de krachten gebundeld in het Programma Precies! Doel? De juiste zorg op de juiste plek, vanuit het perspectief van degenen om wie het gaat: de ouderen.
De griepepidemie van 2018 vormde de aanleiding om aan de slag te gaan met ontwikkelen en opzetten van Precies!. ‘Ouderen belandden op de spoedeisende hulp omdat er geen thuiszorg was of tijdelijk bed. De zorg stond, net als nu, flink onder druk,’ vertelt programmadirecteur Colette De Vries. Na de epidemie hebben vele professionals in zes klantreizen de grootste knelpunten voor thuiswonende ouderen en mantelzorgers geïnventariseerd. Dat heeft geleid tot de ideale ouderenreis met acht speerpunten.
De uit de knelpunten ontstane speerpunten voor de ideale ouderenreis zijn uitgangspunt van het netwerk. Deze lopen uiteen van meer passende inzet van technologie tot betere uitwisseling van informatie. Projecten moeten bijdragen aan voorkomen van zwaardere zorg door inzet van preventie, verplaatsen van zorg met als uitgangspunt ‘thuis wat kan, elders wat moet’ en vervangen van zorg door inzet van technologie. De Vries: ‘De opgave waar we voor staan is enorm en de schaarste aan zorgprofessionals wordt alleen maar groter. Het is duidelijk dat het anders moet’.
Acht speerpunten die samen de ideale ouderenreis vormen
Opschalen in de regio
Rond elk speerpunt is een project gevormd met een projectleider vanuit één van de betrokken organisaties, die zich hard maakt voor een bepaald doel. Die projectleider werkt samen met vele professionals en cliëntvertegenwoordigers. ‘We experimenteren in het klein en sluiten aan bij kansrijke bestaande infrastructuren. Op deze manier realiseren we verbeteringen, die we breder in de regio opschalen’, draagt De Vries in een notendop de werkwijze uit van Precies!.
Maar hoe moet die verandering er dan uitzien? De Vries ziet vooral winst in domeinoverstijgende samenwerkingen. Een van de knelpunten die naar voren kwam, was dat ouderen in al het aanbod door de bomen het bos niet meer zien. ‘Er zijn heel veel voordeuren en lokketten. Dat moet duidelijker en laagdrempeliger. Ook online. Daar werken we aan in samenwerking met GROZzerdam.’
Concrete resultaten
Nog een knelpunt: iedereen gebruikt verschillende systemen, waardoor gegevens van betrokkenen in een acute situatie niet altijd toegankelijk zijn. Ook komen ouderen vaak pas in beeld als hun zorgvraag al heel hoog is. De Vries: ‘Juist aan de voorkant van die ouderenreis is veel winst te halen. Vaak maken ze geen gebruik van aanbod wat in een eerder stadium kan ondersteunen en ontlasten.’
Inmiddels heeft de samenwerking tussen netwerkpartners geleid tot concrete resultaten. Zo is de zogenaamde Morgen Gezond Weer op Kaart in gebruik genomen in Veldhoven en Oirschot. Dit jaar sluiten nog vier gemeenten zich aan. Deze kaart brengt alle informatie over het eigen zorg-en ondersteuningsnetwerk van een oudere overzichtelijk bij elkaar vanuit het gedachtengoed van positieve gezondheid: waar komt iemand zijn bed voor uit en waar kan een beetje ondersteuning helpen?
Vraag en aanbod
Het gesprek dat aan de hand van de kaart ontstaat, voorkomt dat ouderen pas in beeld komen als de problematiek al groot is. De Vries: ‘We richten ons ook juist op de mensen die beginnend kwetsbaar zijn. Zo kunnen zij langer prettig thuisblijven.’ Daarnaast gebeurt matching van vraag en aanbod binnen de Thuiszorg inmiddels in de hele Precies!-regio via Siilo, een beveiligde communicatieapp die op een simpele manier vraag en aanbod op elkaar afstemt.
Ook werken 8 zorgorganisaties inmiddels met een gezamenlijk systeem waarin de vraag naar zorg en hun gezamenlijk zorgaanbod samenkomen. Dit zorgt ervoor dat beter inzichtelijk is hoe senioren met een zorgbehoefte zo snel mogelijk de juiste zorg op de juiste plaats kunnen ontvangen. Hier is veel werk verricht door VVT Transitie waarmee nauw wordt samengewerkt in projecten.
Technologie als vanzelfsprekend
Inzet van technologiediensten is een belangrijk speerpunt voor Precies! ‘Er zijn veel mogelijkheden, die onvoldoende worden ingezet. Het is de uitdaging dat technologiediensten een vanzelfsprekend onderdeel worden van het zorgproces’, licht De Vries toe. ‘Zo is het idee ontstaan van een digitaal rijbewijs voor professionals en een digitale wegenwacht die je verder helpt als je er niet meer uitkomt. Dat wordt in 2021 opgepakt. Verder blijven we werken aan een ‘Coolblue-oplossing’: inzet van technologiediensten zonder gedoe.’
Natuurlijk heeft de coronacrisis impact op het programma. De Vries: ‘Prioriteiten van professionals en projectleiders liggen logischerwijs ergens anders. We willen hen niet overbelasten, ze lopen al op hun tenen. Maar ik zie ook dat mensen elkaar nu juist sneller opzoeken om samen ervaren problemen op te lossen. Daar hebben we profijt van in het programma. Binnen het netwerk is wat we kunnen leren van corona zeker een onderwerp.’
Overal is iets nodig
Binnen het programma vinden dus heel diverse activiteiten plaats op veel verschillende plekken. Juist dat vormt de kracht van Precies!, stelt De Vries. ‘Voor de juiste zorg op de juiste plek is het niet genoeg om slechts een onderdeel te pakken. Overal in de ouderenreis is iets nodig. Al onze projecten haken in elkaar. Ouderenzorg is netwerkzorg.’
Een aandachtspunt ziet De Vries nog in deelname van ouderen zelf. ‘Partijen als KBO en Zorgbelang doen actief mee, net als de eigen cliëntenraden van de organisaties. Maar dat mag nog wel actiever in de uitvoering van de projecten. Die beleving van de doelgroep is maatgevend om te zien of we de goede dingen doen.’
Morgen gezond weer op-kaart: ‘Je staat er niet alleen voor!’
Al jaren brengt Will Peijnenburg als vrijwilliger huisbezoeken bij ouderen en gaat met hen in gesprek over vragen bij het zelfstandig wonen. Hierbij maakt hij sinds enige tijd gebruik van de ‘Morgen gezond weer op kaart’, gemaakt vanuit het gedachtegoed van positieve gezondheid.
‘De kaart is een handig hulpmiddel voor mij om het gesprek aan te gaan en geeft ouderen een steuntje in de rug bij dingen die belangrijk zijn in hun dagelijks leven. Alle informatie over het zorg- en ondersteuningsnetwerk van een oudere staat overzichtelijk bij elkaar’, deelt Will Peijnenburg zijn ervaring.
De vragen op de kaart bieden handvatten om het gesprek richting te geven en praktische ondersteuning bespreekbaar te maken. Peijenburg: ‘Het is belangrijk, voordat ik de thema’s op de kaart bespreekbaar maak, ruimte te bieden aan de gesprekspartner(s). Niet direct problemen willen achterhalen, maar vooral luisteren en kijken wat er wel goed gaat. De kunst is om aan te sluiten bij de interesses en ‘taal’ van de oudere. Wat speelt er en kan iemand nog doen wat hij of zij belangrijk vindt?’
Bron: ZonMW